Basketbol 1891 yılında Springfield, Massachusetts YMCA kolejinde fiziksel eğitmen uzamnı olarak görev yapan Dr. James Naismith tarafından kış aylarında atletler için kondisyon çalışması olarak uygulanmaya başlanmıştır. Dr.Naismith'in 13 ana basketbol kuralı günümüze gelene kadar oyunu hızlandırmak ve fizik anlamda en iyi mücadeleyi sağlamak amacıyla pek çok değişikliğe uğramıştır.Basketbol tüm dünyanın benimsediği A.B.D'nin en popüler uluslararası sporudur.
Profesyonel basketbol 1896'da New York'ta başlamıştır.1950'lerin en popüler iki takımı tamamen Afrika kökenli Amerikalılardan oluşan Harlem Globetrotters ve New York Rens takımlarıydı.
N.B.A - National Basketball Association - Ulusal Basketbol Ligi ( National Basketball League ) ve Amerika Basketbol Birliği'nin ( Basketball Association of America) birleşmesiyle 1949'da kuruldu.
Türkiye'de Basketbol
Basketbol yurdumuzda ilk kez 1904 yılında oynandı. Robert Kolej Salonu'nda öğrencilerin Amerikalı öğretmenler yönetimindeki bu maçı bir denemeden ileriye gitmedi. 7 yıl sonra Galatasaray Lisesi Beden Eğitimi öğretmenlerinden Ahmet Robenson, basketbol kurallarını dilimize çevirdi ve yönetmenliğe uygun 10'ar kişilik takımlar arasında maç yapılmasını sağladı. Galatasaray Lisesi salonunda karşılıklı iki duvar kağıt sepetler konarak oynan ilk müsabakada tüm basketbolcular sakatlandı. Ahmet Robenson'un basketbol konusundaki teknik bilgi eksikliğinden, olumlu sonuç vermedi.
1913 yılında Fenerbahçe Kulübü'nde basketbol çalışmaları başladı. Oyunlar Kurbağalıdere'de tenis kortundaki açık sahada sadece yaz sezonunda yapıldı. Daha sonra rakip bulunamadığı için bu çalışmalarda durdu.
18 Kasım 1920'de Cağaloğlu'ndaki Yüksek Öğretmen Okulu'nun bahçesinde Selim Sırrı Tarcan tarafından bir spor şöleni düzenlendi. Şölene o sırada YMCA örgütünün spor sorumlusu bulunan Dr. Diver de katıldı. Basketbolun doğduğu yer olan Springfield'den mezun olan Dr. Diver'i "basketbolu öğretmek" teklifini Tarcan olumlu karşıladı. Diver'in verdiği derslerden sonra 4 Nisan 1921 günü Yüksek Öğretmen Okulu'nun bahçesinde okul takımı ile YMCA'nın Amerikalılar'dan kurulu takımı karşılaştı. YMCA örgütü Genel Başkanı Stricker'in yönettiği maç 18-24 Amerikalıkarın lehine sonuçlandı.
Türkiye'de ilk basketbol ligi ise 1927 yılında başladı. Musevilerden kurulu Maccabi şampiyonluğunu 1933 yılına kadar sürdürdü. Naili Moran ve Feridun Koray'ın çabası ile güçlenen Galatasaray takımı ve 1933 yılında Türk Spor Kurumu'nun basketbolu ele alması ile Maccabi'nin üstünlüğü sona erdi. Beyoğlu Halkevi'nin Tepebaşı'ndaki salonunda yapılan İstanbul Basketbol şampiyonalarında Yekta Rodrig'den kurulu Galatasaray takımı arka arkaya dört yıl şampiyon oldu.
Basketbol ilk milli temas 24 Haziran 1936'da yapıldı.Kendi paraları ile Yunanistan Milli takımını yurdumuza getiren elemanlarımız Beyoğlu Halevi salonundaki karşılaşmayı 49-12 (devre 13-4) kazandı. Yunanistan'a karşı alınan bu galibiyet basketçilerimize Berlin Olimpiyatları kapılarını açtı. Takımımız ilk maçta Şili'ye 30-16, Mısır'a 33-23 yenilerek elendi. Basketbol Milli Takımımız uzun süren bir duraklamadan 10 yıl 2ay 26 günlük bir aradan sonra Yunanistan seyahatinde sahaya çıktı. 1946 yılında Atina'da yapılan müsabakayı takımımız 34-30 kazandı.
Önceleri İstanbul, İzmir ve Ankara bölgelerinde yürütülen basketbol çalışmaları daha sonra bu bölgelerin takımlarını bir araya getiren Türkiye Basketbol Ligi'ne dönüştü. (1966) basketbolumuzda genç, ümit, yıldız ve minik takımlar ele alındı. İstanbul ve Ankara kız okullarında başlayan çalışmalar daha sonra kulüplerce çekiştirildi. İlk kız milli basketbol takımımız Faik Gökay tarafından ele alındı. İlk maçı 12 Eylül 1964'te Batı Almanya'ya karşı oynadı. Ve 48-44 kaybettik.
Bugün dünyanın en popüler sporlarından biri haline gelen basketbolda en önemli uluslararası organizasyon Olimpiyat Oyunları'dır. 1976 yılında olimpiyat programına alınan basketbolda 1972 yılına kadar Amerika tartışılmasız bir üstünlük kurdu altın madalyaların sahibi oldu.
Basketbolda diğer önemli organizasyon Dünya ve Avrupa şampiyonaları ile Pan Amerika Oyunları'dır. Basketbol Milli Takımımız ise Avrupa şampiyonasında 1949'da elde ettiği dördüncülük ve 1951'deki altıncılıktan sonra 70'li yıllarda başarılı bir dönem geçirmiş, 1973 yılında yarı final oynama hakkını kıl payıyla kaçırdıktan sonra devler arasında sekizinci sıraya yerleşmiş, 1975'te de dokuzuncu olmuştur. 1977 ve 1979 yıllarını Avrupa Şampiyonası finallerinden uzakta geçiren milli takım, 1981'de katıldığı finallere 11. sırayı almıştır. Basketbol Milli Takımımız, o tarihten bu yana 1999 yılında sekizinci sırada yer aldı. Ancak yıldızlar ve gençler kategorilerinde zaman zaman başarılı sonuçlar almayı sürdürmüşlerdir. Basketbol Milli Takımımızın Akdeniz Oyunları ve Balkan Şampiyonaları'nda elde ettiği başarılı da şöyle sıralayabiliriz :
Akdeniz Oyunları'nda 1 şampiyonluk (1987 Lazkiye), 1 ikincilik (1971 İzmir), 2 üçüncülük (1983 Kazablanka) ve (1976 Tunus).
Balkan Şampiyonları'nda 1 şampiyonluk (1981 Sofya), 3 ikincilik (1962 İstanbul, 1982 İstanbul, 1985 Bükreş), 5 üçüncülük (1965 Tiran, 1968 İzmir, 1971 Vidin, 1979 Atina, 1983 Tito Vrbas ve 1988 Antalya).
Basketbolda Türkiye çapında ilk organizasyon 1946 yılında gerçekleştirildi. 1946'dan sonra düzenli olarak yapılan Türkiye Basketbol Şampiyonası maçları sadece üç ilimizin ; İstanbuli Ankara ve İzmir'in ilk derecelerini alan takımlarının katılmalarıyla oynandı. Deplasmanlı 2. lig 1969 yılında Deplasmanlı Bayanlar Ligi de 1980 yılında oynanmaya başlamıştır.
Türk Basketbol Tarihinin en önemli olayları Efes Pilsen'in 1993'te Koraç kupasını alması ve 1999'da Avrupa üçüncüsü olmasıdır.
Cuma 15 Ağus. 2008 - 12:16